استفاده از احکام جایگزین حبس می‌تواند به عنوان رویکردی مدرن و انسانی در نظر گرفته شود که هدف آن علاوه بر تأمین عدالت، اصلاح مجرم و جلوگیری از اثرات منفی ناشی از حبس و زندان است. در تمام جوامع بشری جرم‌های عمدی یا غیر عمدی صورت می‌گیرد. جرم‌های عمدی که مجرم از روی قصد و اراده انجام می‌دهد و باید مجازات قانونی آن را تحمل کند اما جرم‌های غیر عمدی که فرد از عدم اطلاع از قانون یا کوتاهی در انجام وظیفه یا به خاطر سایر مسائل مانند اقتصادی، اخلاقی و اجتماعی برای او اتفاق می‌افتد. در هر حالت و در صورتی‌که برای مجری قانون این موضوع اثبات شود برای مجرم حکم صادر می‌کند.
مجرمین جرم‌های غیرعمد شاید انسان‌هایی باشند که از جایگاه ویژه‌ای در جامعه برخوردار باشند و اگر به زندان محکوم شوند ممکن است در آینده هم از نظر جایگاه اجتماعی و هم از نظر اخلاق و حتی روحی دچار مشکل شوند، چرا که در زندان با متخلفان سابقه‌دار و بسیاری از جرم‌ها آشنا شده و به‌جای اینکه زندان تسهیل‌گر و بازدارنده باشد به مکانی برای پرورش و آموزش تخلفات دیگر منجر می‌شود.
از آنجایی که بسیاری از جرائم باندی در زندان اتفاق می‌افتد مجازات جایگزین حبس برای جرائم سبک و کم‌خطر می‌تواند از بروز آسیب‌های اجتماعی بیشتری جلوگیری کند. همچنین مجازات‌های جایگزین حبس، سوء سابقه کیفری برای فرد ایجاد می‌کند. در جرائمی که بین سه تا شش ماه حبس دارند و متهم فاقد سابقه کیفری است قاضی می‌تواند با استناد به قانون از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده کند.
خوشبختانه استان کرمان پیشگام در احکام جایگزین جرم در کشور می‌باشد و به گفته‌ی رئیس کل دادگستری استان کرمان آمار بالایی از احکام جایگزین در استان توسط قضات صادر می‌شود و روند صدور این احکام افزایشی و باعث حبس زدایی می‌شود.
سازمان‌هایی مانند آموزش و پرورش، بهزیستی، جهاد کشاورزی، پزشکی قانونی، محیط زیست و …. به عنوان نهادهای پذیرنده در مجازات‌های جایگزین حبس معرفی شده‌اند و متهم می‌تواند به جای زندان در این مراکز خدمات و فعالیت‌های عام المنفعه را ارائه کند.
استفاده از احکام جایگزین حبس می‌تواند به عنوان رویکردی مدرن و انسانی در نظر گرفته شود که هدف آن علاوه بر تأمین عدالت، اصلاح مجرم و جلوگیری از اثرات منفی زندان است. علاوه بر این، در سند تحول قضایی تأکید بر حقوق انسانی و کرامت فردی متهمین و محکومان اشاره شده است.
از فواید احکام جایگزین حبس می‌توان به کاهش جمعیت زندانیان، اصلاح رفتار و بازگشت به جامعه، حفظ کرامت انسانی و جلوگیری از اثرات منفی زندان و تسهیل فرآیند بازگشت به زندگی عادی را در نظر گرفت.
مجازات‌های جایگزین حبس می‌تواند اموری مانند انجام خدمات عمومی رایگان، پرداخت نقدی، دوره مراقبت و محرومیت از حقوق اجتماعی می‌باشد. یکی از موارد موثر در احکام جایگزین حبس، کاشت درخت و ایجاد فضای سبز در اطراف شهر کرمان می‌باشد که باعث بهسازی حاشیه شهر می‌شود. قاضی «محمد اطمینان» یکی از قضات پیشگام در فرهنگ سازی مجازات جایگزین جای حبس در کرمان می‌باشد. این قاضی با احکام جایگزین به خدمات عام المنفعه حکم به قول گفتنی برد- برد صادر می‌کند.
برای نمونه یک دندانپزشک به مجازات جایگزین حبس محکوم شد زیرا اگر این فرد را به زندان می‌فرستادند ضمن ضربه خوردن به روحیات و وجهه اجتماعی و شخصیت کاری وی، او را از مسیر علمی خود خارج می‌کرد؛ از این رو در زمان صدور حکم وی قاضی اطمینان به این موضوع توجه و حکم جایگزین صادرکرد تا از علم و تخصص وی برای جامعه استفاده و پس از بررسی‌های لازم او را به ارائه خدمات دندانپزشکی به زندانیان محکوم کرده است.
همچنین پزشک دیگری را که به دلیل سهل‌انگاری و عدم رعایت نظامات دولتی و تقصیر در کار موجب فوت فردی شده بود، نیز به جای سه سال حبس به ۵۰۰ ساعت ویزیت بیماران بی‌بضاعت در مناطق محروم محکوم شد تا ضمن مجازات او، این فرد بتواند به اجتماع برگردد.
در مورد دیگر فردی که مرتکب قتل غیر عمد چهار نفر در یک حادثه تصادف شده بود را به انجام ۱۲۰۰ ساعت خدمات عمومی برای کمک به بیمارانی که همراه ندارند در سه بیمارستان محکوم کرد و این فرد آ‌ن‌قدر کار خود را به خوبی انجام داده بود که پس از طی مدت مذکور، در یکی از بیمارستان‌ها به عنوان نیروی رسمی مشغول به کار شده است و خانواده وی بسیار از این موضوع ابراز رضایت کرده‌اند.
به عنوان نمونه دیگر فردی که به دلیل شکار غیرمجاز به ساخت آبشخور برای محیط زیست محکوم شد و محیط زیست بسیار از این حکم استقبال کرد.
در حکم دیگری نیز فردی که مدیرعامل یک شرکت بود و به دلیل عدم رعایت مقررات دولتی به خریدن کتاب برای دانشگاه باهنر کرمان محکوم شد.
حتی یکی از رستوران‌ها به دلیل عدم رعایت بهداشت عمومی به تهیه و توزیع غذا برای افراد بی‌بضاعت محکوم شد که در نهایت منجر به تنبیه وجدانی و فکری او شد.
تمام این موارد نشان از اهمیت و ارزش جایگزینی احکام بازدارنده و اجتماعی به‌جای تنبیهات و احکام قضایی و حبس است و در صورتی که به آن پرداخته و موارد و موانع قانونی برطرف گردد نتیجه و بازخورد خوب و سازنده‌ای خواهد داشت.