دنبال ورزشهایی بگردید که بومیماست و مردم از آنها خبر ندارند؛ مثلا من ورزش چوگان را دیده ام؛ یک ورزش ایرانی است. الآن هم در دنیا معمول است… بیایید اینها را احیا و زنده کنید؛ چون جزو فرهنگ شما و اصلا جزو ملیت شماست.
«مقام معظم رهبری»
برنامههای فرهنگی و زیر ساختهای که هیات چوگان استان کرمان برای احیا این ورزش کهن انجام داده است، نشان از آیندهای درخشان برای این رشته ورزشی زیبا خواهد داشت و با استقبال خوبی که از نخستین همایش چوگان در کرمان صورت گرفت، امید میرود که کرمان به مهد چوگان کشور تبدیل شود.
روابط عمومی هیات چوگان استان گفت: این مسابقه چوگان برای نخستین بار بعد از قریب به۱۰۰ سال بین تیمهای گنجعلیخان به سرپرستی «رضا شاه محمدی» و مجموعه گردشگری پاژ به سرپرستی «محمدرضا عامری» برگزار و با نتیجه ۴ -4 به پایان رسید.
حمید قنبری افزود: این مسابقه که با حضور نوزایی ریاست فدراسیون چوگان، محمد رضا عامری رییس هیات چوگان استان کرمان، دکتر زاهدی و دکتر پورابراهیمی نمایندگان کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، دکتر میثم پاریزی مدیر کل ورزش و جوانان، مهندس علی بابایی فرماندار کرمان و مقامات استانی برگزار شد. این مسابقه همراه با برنامههای شاد فرهنگی از جمله نقالی و شاهنامه خوانی برگزار و در پایان به برندگان و مسئولین تندیسی به همراه جوایزی اهدا گردید.
محمدرضا عامري رییس هیات چوگان استان:
در حال آماده سازی زمین چوگان هستیم
هیات چوگان استان کرمان در سال ۱۳۹۵ تاسیس گردید. با توجه به اینکه مدت زمان زیادی از تشکیل هیات چوگان نمیگذرد اما فعالیتها و تلاشهای گستردهای با سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه ایجاد مجموعه ورزشی اختصاصی چوگان و معرفی جایگاه فراموش شده این ورزش در جنوب شرق کشور خصوصا استان کرمان انجام گردیده است. تهیه برخی از امکانات اولیه مانند اسب و آموزش چوگان بازان زیر نظر فدراسیون، چوب (چوگان)، گوی، زین و لباس مخصوص و همچنین تکمیل تجهیزات نگهداری اسب مانند اسطبل، انبار و زین خانه و… در حال انجام میباشد، همچنین با علاقه مندی که به تاریخ این ورزش دارم سعی کرده ام نقاشیها و ادوات تاریخی چوگان را جمعآوری و موزه کوچکی در دفتر هیات محیا کنم. از سال 1395 هر ساله در نوروز مراسم نمایش نمادین بازی چوگان در محل مجموعه تاریخی گنجعلیخان توسط هیات برگزار میشود.
با توجه به سیاستهای کلی فدراسیون چوگان و استفاده از توانمندی بخش خصوصی، به یاری خداوند سرمایه گذاران علاقمند به این ورزش در شهرستانهای استان کرمان آماده فعالیت در زمینه چوگان و مهیا نمودن زیرساختهای مورد نیاز این ورزش در مناطق خود شده اند. هیات چوگان استان کرمان بر آن است تا بتواند علاقه مندان بیشتری را به سمت این ورزش پرنشاط جلب نمایند، در این خصوص برنامه ریزی مدونی در زمینه بستر سازی و آموزش چوگان و همچنین پژوهش تاریخی و پیشینه ورزش چوگان در استان کرمان صورت گرفته است. به منظور شناخت بیشتر و آموزش مقدماتی ورزش باستانی چوگان کارگاه آموزشی با همکاری فدراسیون در دست برنامه ریزی میباشد برای شرکت در این کارگاه و آگاهی از زمان برگزاری به دفتر هیات (در سه راه امیرکبیر) مراجعه بفرمایید.
محمدعلی گلابزاده مدیر مرکز کرمانشناسی:
چوگان به میدان برمیگردد و احیا میشود
رویداد ورزشی آخرین جمعه آبان ماه در کرمان، یکبار دیگر صدای ضربههای چوگان و نفس گرم سوارکاران را از پس چندین سده تاریخ این ورزش در گوش مردم کرمان طنینانداز کرد، ورزشی که روزگاری در جای جای شهرمان برگزار میشد، زمانی در خیابات زریسف یا همان «زر اسب» که در گذر زمان، تغییر شکل یافت. در محدوده این خیابان بود که اسبها و اسب سوارها و چوگان بازها با به رقابت میپرداختند و تیم یا سوارکار برنده با دریافت «زر» و سکههای رایج آن روز پاداش خود را میگرفت و اسب زرین نیز به مردم معرفی میشد. به جز این در روزگار صفوبه نیز ندای شیهه اسبها و چوگان بازها، حال و هوای تازه ای به این فضا میداد و مردمیکه با کف زدنها و تشویقهای خود از انها قدردانی میکردند.
«سـر پـرسی سـایـکـس» کنسولگر انگلیس در کرمان، بارها در خاطرات سالهای حدود 1918 میلادی از برگزاری مسابقات چوگان یاد کرده و به اشتیاق مردم این دیار به ورزش مود علاثه خود اشاره میکند. نمیدانم چه شد که در گذر یکصد سال اخیر، این ورزش رنگ باخت و آن همه شکوه و عظمت به فراموشی سپرده شد.
اینک میبینیم که در سایه همت تنی چند از خدمتگزاران فرهنگی و ورزشی باز هم این ورزش مفرح به میدان برمیگردد و احیا میشود، برای من به عنوان یک ناظر و شرکت کننده در این مراسم باور کردنی نبود که این شور و شوق از سوی مردم کرمان که سالهاست با نام این ورزش بیگانه بوده اند به جامعه ورزشی چوگان تقدیم شود.
امید آن که این آب رفته، باز به جوی ورزش ما برگردد و شاهد برگزاری مسابقات و گسترش چوگان در کرمان باشیم.
رضا شاه محمدی دبیر هیات چوگان:
چوگان در کاروانسرای گنجعلیخان برگزار میشد
چوگان از ورزشهای کهن ایرانی است. که امروزه به ورزشی جهانی تبدیل شده است. این رشته به دلیل رواج در میان پادشاهان و بزرگان به بازی شاهان معروف است. نام چوگان از نام چوبی که در آن استفاده میشود برگرفته شده است. این بازی در ابتدا عنوانی نظامی و جنگی داشت و سوارکاران ایرانی در آن استعداد اسبهای جنگی خود را به نمایش میگذاشتند. ورزش چوگان امروزی از بازی چوگان ایرانی منشأ گرفته است. این بازی از نزدیک ۶۰۰ سال قبل از میلاد در ایران شکل گرفت و در زمان هخامنشیان بازی میشد است. چوگان به هنگام کشور گشایی داریوش اول در هند، در آن سرزمین رواج یافت. همچنین در دوره ساسانیان بخشی از فرهنگ بازیهای این دوره بوده است.
مستندات و شواهد موجود در مجموعهی گنجعلیخان؛ از قبیل دیوارنگارهی صحنه بازی چوگان و توپهای پارچهای شبیه گوی چوگان مطابقت دارد با رواج این بازی در دوران صفویه میباشد. در دوران قاجاریه نیز براساس خاطرات سرپرسی سایکس این بازی در کرمان رواج داشته و ایشان مدارک و مستنداتی از کرمان برای احیاء و رواج چوگان به تهران انتقال داده است که نشان دهندهی رواج و گسترش آن در منطقه کرمان است. کشف شواهد چوگان در کاروانسرای گنجعلیخان، اتفاق مهمی نسبت به جایگاه این بازی در ادوار مختلف تاریخی فرهنگی استان کرمان است. با توجه به نقش برجستهی گچی چوگان در کاروانسرا و اینکه یکی از کارکردهای میادین مهم شهرها در قدیم، به ویژه دورهی صفوی، برگزاری جشنها و شادیها و بازیهای مختلف بوده است، این فرضیه میتواند وجود بازی چوگان را در دورهی صفوی و حتی دورهی قاجار ثابت کند.
در شمارههای آینده به معرفی مجموعه اختصاصی چوگان که به همت خانواده عامری در حال اجرا است، خواهیم پرداخت.
نظرات