یزدان کرمان

درگذشت ناصر تقوایی، کارگردان برجسته و مؤلف سینمای ایران، نه‌تنها پایانی بر عمر یکی از چهره‌های ماندگار هنر هفتم، بلکه خاموشی صدایی است که با تصویر و روایت، به گوش وجدان جمعی ما رسیده بود. او از زمره‌ی هنرمندانی بود که سینما را نه ابزار سرگرمی، بلکه زبان تفکر، حس و زیست‌جهان انسان ایرانی می‌دانست.
تقوایی متولد آبادان بود و این جغرافیای گرم و تند، در جان آثارش جریان داشت. جنوب برای او نه پس‌زمینه، بلکه شخصیتی زنده بود؛ دریا، باد، بندر و مردم، در آثارش نبض دارند. در فیلم‌هایی چون ناخدا خورشید یا آرامش در حضور دیگران، فضا و انسان به وحدت می‌رسند و نتیجه، جهانی کوچک اما ژرف از تناقض‌های اجتماعی و روانی است.
او فیلم‌سازی خودآموخته بود اما تسلطش بر زبان تصویر، دیالوگ و ادبیات، او را در ردیف مؤلفان سینمای ایران قرار داد. بسیاری از آثارش از آرامش در حضور دیگران، نفرین تا سریال ماندگار دایی جان ناپلئون و ناخدا خورشید و ای ایران با نگاهی ادبی، طنز تلخ و واقع‌گرایی شاعرانه شکل گرفتند. در جهان تقوایی، شخصیت‌ها میان عقل و احساس، تعهد و تمنّا، سنت و مدرنیته در کشاکش‌اند.
ویژگی بارز آثار تقوایی، ترکیب واقعیت اجتماعی با نگاهی شاعرانه و انسانی بود. او از اقلیم جنوب، نماد جهانی انسان ایرانی ساخت؛ انسانی درگیر با تقدیر، غربت و جست‌وجوی رهایی. سبک او سرشار از جزئی‌نگری، ریتم آرام، و دقت در بافت فرهنگی و زبانی محیط است.ناصر تقوایی تا واپسین سال‌های زندگی در سکوت و انزوا زیست، اما سکوتش بُردی عمیق داشت؛ سکوتی که هنوز در سکانس‌هایش می‌پیچد. او از جمله معدود فیلم‌سازانی بود که توانست میان ادبیات، سینما و فلسفه‌ی زیستن پیوندی اصیل برقرار کند.
با رفتن تقوایی، سینمای ایران نه فقط کارگردانی بزرگ، که وجدان هنرمندانه‌ای را از دست داد؛ وجدان کسی که تصویر را به زبان اندیشه بدل کرد.